Kanten kiezen

Een kubus heeft zes kanten; daar zal niemand van opkijken. Heel feitelijk, iets wat niet te weerleggen is. Een debat kent vaak twee kanten. Spreekwoordelijke, maar het zijn kanten. Je bent voor of je bent tegen. Voor ons als mens is ook dit vrij helder. Wij begrijpen goed en kwaad, we kiezen graag zwart of wit.

Kanten kiezen; het geeft ons kadering. Het kan ons veilig doen voelen. Het is als een huis; zo lang je ‘binnen’ bent kan je niets gebeuren. Máár de keerzijde, andere kant, is dat je dan dus ook de zon daarbuiten niet ziet, de bloemen niet ruikt, de vrijheid niet voelt. Toch kiezen we graag een kant; een zienswijze die ons past, waar binnen wij veilig zijn.

Het heeft me altijd gefascineerd én verbaasd hoe veel waarde mensen hechten aan die veiligheid. Als klein meisje groeide ik op in een heerlijk Zeeuws dorp. Het was voor een kind een echt paradijsje. Spelen in de velden, staren naar de zee en mensen om je heen die op je letten, je beschermden. Toch ontdekte ik zelfs toen al dat ‘anders’ denken of zijn, je goed in de problemen kon brengen. Het dorp had een aantal kerken en een aantal scholen, gevormd naar geloofsovertuiging. Van vrijzinnig naar zwaar op de hand. Van vrouwelijke dominees naar blote knieën op de grond (als je niet weet wat dit is, vraag het me gerust). Ik wil geen oordeel vellen, want dat doen velen al voor mij, maar het viel mij al snel op dat er kanten waren. Dat je bij een ‘hokje’ moest horen, anders viel je er buiten. Je moest kiezen.

Als je dan uiteindelijk in zo’n hokje stapte (of werd gedreven) werd je overstelpt met de (on)waarheden van dat andere hokje. ‘Zij zijn geen echte christenen, want de vrouwen dragen geen rok.’ of van de andere kant: ‘Die gelovigen mogen echt niks! Vind je het gek dat er zoveel incest is.’

Het ging er hard aan toe. Angstig voor elkaar schreeuwden ze om het hardst, in hun hokje. Nooit met elkaar in gesprek, altijd aan de andere kant, achter dichte deuren.

Toen ik het platteland ontvluchtte om te gaan studeren dacht ik dat ik de wereld in zou gaan. Dat daar meer begrip voor elkaar zou zijn. Dat mensen elkaar meer zouden proberen te begrijpen. Tijdens mijn studie journalistiek kreeg ik vakken als ethiek, sociologie, psychologie en theologie. Het credo was: ‘hoor en wederhoor’. Als je een verhaal ontdekt, ga je op zoek naar de verschillende kanten. Wánt elk verhaal, elke gebeurtenis kent meerdere kanten, invalshoeken en perspectieven.

Toch moest ik uiteindelijk erkennen; waar mensen zijn, zijn kanten. Zo vertelde een vriend in die tijd dat hij homoseksueel was. Het kostte hem veel moed om dit te vertellen in een overwegend christelijke omgeving. De reacties waren divers, maar het ergst vond ik wel dat er mensen ongevraagd gingen bidden voor genezing. Zonder te luisteren naar zijn pijn, zijn angst, zijn strijd. Ze keken naar hem vanuit hun eigen achtergrond en stonden niet stil bij hem, als mens.

Waar mensen zijn, zijn kanten. Media worden beheerst door mensen. En dus ook daar zijn kanten. Het journaal, de krant, social media en zelfs de roddel van de buurvrouw op de hoek brengen eenzijdige verhalen. Nooit het complete beeld.

Zo zie ik het terug in berichtgeving over bijvoorbeeld Israël. We horen de Palestijnse kant, maar zien niets terug van de joodse bevolking die schuilt in zijn schuilkelders voor de brandende vliegers, raketsalvo’s en zelfmoordcommando’s.

Het is zo oud als de weg naar Rome. We zien, horen, voelen, beleven wat we willen ervaren. Niet wat de waarheid is. Kijk maar naar de Tweede Wereldoorlog. Of naar de Koude Oorlog, of dichterbij; naar jouw eigen achtergrond. Wat is jou altijd vertelt over die moslims? Of over die gekke kinderen in jouw klas?

Er zijn genoeg voorbeelden te vinden van eenzijdige verhalen. Het is naïef om te denken dat dit ooit zal veranderen. Want waar mensen zijn, zijn kanten.

Maar dat weerhoud mij er niet van om mijn taak op te pakken; meer waarheid aan het licht te brengen. Als journalist, als mens, als volger van Jezus. Het weerhoud mij er niet van om verhalen te horen en wederhoren. Om een compleet verhaal te zoeken. Om meerdere kanten te belichten. Zodat we kunnen leren.

Leren om die ander te zien zoals hij of zij werkelijk is. Met pijn, strijd, geluk, liefde en vrede. Dat is mijn missie. Zijn of haar verhaal vertalen naar een boodschap die recht doet aan de basis, dat is mijn visie.

“Geef geen oordeel over wat je ziet, maar probeer te begrijpen wat het echt betekent.”

- Jezus -